کمک اولیه1
کمک اولیه درترضیضات و فوریت آن
- الف – هرچه
زودتر فـورا وسعت زخم مکملا تعین شود .
- ب – بدون
معطلی ؛ بعضی حالات که حیات مریض را تهدید و به خطر می اندازد ؛ مانند خونریزی
های شدید خارجی ، تشوش تنفسی ، و شاک تداوی گردد .
- ت – بستن
زخم و پانسمان ، اسپلنت ، و انتقال مریض ؛ بیدرنگ برای تداوی قطعی منظم و آماده گردد .
ارزیابی مریض :-
الف – تاریخچه دقیق و کافی اخذ
گردد ، تا درجه و نوع ماؤفیت ، و هرنوع پرابلم های طبی ذیل تعین و تحقیق گردد :
-
مانند امراض قـلبی ، ویا مرض شکر
ب - تمام بدن مریض بعـد از ترضیض کبیره
معاینه گردد .
1 – جروحات
خارجی - خونریزی فـورا کنترول شود ( در بعدی ببینید)
2 - تشوش و زجرت
تنفسی ( Respiratory distress ) :– آواز خشن بلند زمان شهیق
(یا Stridor )، و تکمش یا کانترکشن عمیق مکرر ناحیه حفـره
فـوق قصی ، جوف فـوق الترقـوی ، مسافه بین الضلعی، و اپیگاستریوم
در زمانکه شهیـق جهـدی قـوی دارد ؛
دلالت به بـنـدش طرق هوایی میکند .
- کمی ، و
کوتاهی تنفس میتواند از سبب جروحات صدر ویا شاک باشد .
- فشار تنفسی در جروحات قحفی ویا در شاک شدید میتواند
واقع شود .
- سیانوزس از سبب فـقـدان اوکسیجن از هر سببی که
باشد واقع میشود . رنگ جلد مریض آبی گردیده ، ویا مایل به خاکستری ، ویا خاکستری میشود.
3 -
شاک – علایم تپیک آن عبارت است
از ضعف یا ناتوانی فوری (Faintness)،
خاسف Pallor
و،عرق سرد یا احساس ســـردی و ، جلد مرطوب
گرم ، تشنگی ، عطش هوا، ضعیفی ؛ و نبض سریع.
•- شاک نیوروجنیک
از شاک اولیگیمیک تشخیص تفرقی شود .
4 – کسور
و خلع – از سر تا پای دقیق جس شود ؛ تمام مفاصل به احتیاط حرکت داده
شود ؛ و بالای فقـرات ، صدر ، و حوصله ، فشار ملایم آورده شود .
• درد
، پندیدگی ، کبودی ( ecchymosis)، سـؤشکل
، و محدودیت حرکات علایم کلاسیک کـسر
و خلع هستند . این اعراض دفعتا بعد از
مجروحیت میتواند کم باشد ویا هیچ نباشد .
5 – ماؤفیت
دماغ ونخاع شوکی – ماؤفیت سیستم عصبی مرکزی ( CNS ) با توجه به حالت
شعوری ، چشمدید حسیت جلدی ، و قـدرت تحرکیت فعالیت عضو یا نهایات تعین شود .
6 – جروحات
داخلی - اکثرا علایم موضعی آن وضاحت کم داشته میباشد.
• شاک هایپوولیمیک در نبودن خونریزی های خارجی ویا ترومای
شدید اقسام رخـوه ، دلالت به خونریزی داخلی می نماید .
• درد صدر
توأم با زجرت تنفسی و درد بطن با علایم تخریش پریتوان
دلالت به ماؤفیت حشوی مینماید .
اهتمامات خونریزی های خارجی –
الف – خونریزی
وریـدی و شریانی کوچک :– اینها توسط فـشار مسـتـقـیم بالای زخـم ، با
یکپارچه گاز معقم ویا با پارچه پاک ، و بلند کردن عـضـو میتواند کنترول شود
.
ب – خونریزی
شریانی کبیره – خونریزی های شدید عموما از سبب پاره شدن شریان کبیره بوده و
اساسا سـریع میباشد .
1 – آوردن فشار مستقیم بالای زخـم -
جریان خونریزی را کــم ، ویا متوقـف خواهد نمود .
2 – آوردن فشار بالای شریان
کبیره درناحیه بالاتر یا پراگزیمال زخـم - فشار موضعی احتمالا مؤثر واقع شده ، و اجازه میدهد تا شریان
خون دهنده با هیموستات گرفته شود ؛ ویا وقت میدهد که تورنیکت ( شریان بند) مروجه
بسته شود.
3 – زمانیکه طریقه های دیگر نتیجه
نداده ناکام شود ، تورنیکت ضروری است . اما ؛
• زمانیکه فشار مستقیم
در زخم ، خونریزی را کنترول نماید ، از تورنیکت استفاده نــــــه شود .
احـتـیـاط
:- استفاده نادرست از تورنیکت میتواند سبب صدمه جبران ناپذیر
اوعیه و عصب شود . تورنیکت میتواند از تیوب رابری ، ریسمان ، نکتایی
، کمربند ، دستمال ، جراب دراز ، نــوار یا تریشه از لباس ساخته شود .
• تورنیکت که ادامه داده شده ؛ تقریبا در هر نیم
ساعت مختصرا رها گردد و دوباره
بسته شود .
خاطره
تلخ :- ( جوانی
نسبت جروح متعدد ناریه در نواحی مختلفه بدن با ضایعه جلدی وعضلی و وضع وخیم در
شفاخانه شورای وزیران آورده شد ، که تحت انستیزی عمومی عملیه جراحی بالای آن اجرا
، وهم زخم دیگری با ضایعه جلدی وسیع که در ناحیه فوق ترقوی شانه راست داشت تطهیر
وپانسمان شد که بعد ها ایجاب خیاطه تالی و پیوند جلدی را می نمود. وضع عمومی مریض بهبودی
حاصل نمود. ده{ 10 } روز بعد درمقدم صبح
مریض در صحن شفاخانه برآمده ، در اثنای خم شدن به زمین دفعتاً زخم شانه خونریزی شدید داده .
وبیننده مریض را نشانده و قبل از آنکه داکترنوکریوال خبر شود فـوت نمود.
در چنین شرایط چه باید کرد ؟
1 –اول باید بالای زخم فشار آورده شود . ویا در
ناحیه پراگزیمال (یا بالایی) زخم بالای شریان فشارآورده شود.
2- ناحیه خون دهنده باید بلند قرار داده شود تا
شدت فشار کـم و خونریزی ناحیه کمتر شود .
3 - همرای پارچه گاز معقم ؛ اگرمعقم نباشد از هر
چیزی دیگر حتی لباس مریض را پاره نموده و بخاطر جلوگیری از خونریزی استفاده شود .
و از دیگران و متجربین کمک خواسته شود زیرا
؛ نجات حیات مریض از مرگ آنی اولویت دارد ، و اگر مریض فوت نمود ، دوباره زنده نمی
شود . انتان را میتوان در مرحله بعدی کنترول و تداوی نمود.
4 – تـوجـه:- چنین زخم ها ، زخم پاک
نبوده ؛ در ابتدا التهابی وبخصوص نواحی اوعیه کبیره شکنن میباشد که با کوچکترین
فشاراوعیه شکسته انشقاق مینماید. فلهذا ؛ زخم های مهم که نزدیک شریان کبیره بالای
نواحی متحرکه مانند مفاصل باشد با وسایل تخنیکی دست داشته ، و اگر نباشد توسط اتل
، پلاستر گچی و غیره نظر به شرایط بهتر است که غیر متحرک ساخته شود تا از وقوع
چنین حادثات از قبل جلوگیری شود . همچنان برای مریضان نظر به حالت زخم از قبل توسط
داکترصاحبان و اشخاص مجرب معلومات کافی داده شود .
فلهذا پیشنهاد
مینمایم که تدریس کمک های اولیه را در بخش های مختلفه پره کلینیک وزارت صحت عامه افغانستان نیز مدنظر گرفته و
جزء تدریس بنمایند .
اهتمامات زجرت تنفسی
:
الف –
زمانیکه زجرت از سبب بندش طرق تنفسی باشد :
1 – دهـن و بلعـوم ؛ پاک
وصاف نگهداری شود. تمام افرازات ، اجسام اجنبی خارج ساخته شده و
دور گردد ، اگر سکشن داشتید سکشن شود .
• خون ؛
مواد استفـراقی، و مخاط ؛ همرای تکه گاز و یا پارچه از تکه ،
پاک وصاف کرده شود.
( اگر کدام چیز دیگر را برای پاک کردن در دسترس نداشتید از لباس خود مریض
برای پاک کردن استفاده نمائید).
• زبان
مریض را بطرف بیرون یا قـدام کش نمائید، تا از لغزش آن بطرف عقب و
بلاک شدن انفی بلعـومی جلوگیری گردد. بدین منظور؛ فک سفلی بطرف قـدام یا جلو
محکم گرفته شده تیله شود. ویا اینکه ؛
-
مریض به پهلو قـرار داده شود. البته توسط بعضی چیزهایکه رأس مریض
محکم گرفته شده بتواند استوار نگهداری شود تا از مجروح شدن نخاع رقبی
جـلـوگیری شود.
• air way فمی بلعـومی - اگر
air way در دسترس بود بداخل دهـن گذاشته شود.
- مـگـر
این عمل از اسپایریشن خون ومواد اسـتفـراقی
جـلـوگیری کرده نـــه میتواند .
2 – زنخ مریض به جلو پائین نگهداشته شود ویا
اگر حالت استرخایی زبان و فک ، قسمت پایانی بلعـوم را مسدود ساخته باشد ، زبان
آن بیرون کشیده شود ، مثلا در مریضان کوماتوز.
3 – اگر جسم اجنبی ویا اذیما ، حنجره را (یا Larynx
) بند ساخته باشد ، شاید ترخیوستومی ضرورت شود.
( تخنیک ترخیوستومی درهمین وبلاگ در شماره 21 تحت عنوان باز کردن کریکوتایروئید، و ترخیوستومی دربخش اناتومی جراحی دیده شود در تاریخ ه.ش. ۱۳۹۲ بهمن ۲۴, پنجشنبه نشر شده
)
ب – اگر
علت آن از اسباب دیگر باشد : طرق هوایی پاک نگهداری شود ، اسباب ذیل تداوی گردیده
و اوکسیجن توصیه شود ، اگر در دسترس بود .
ت – در توقیف (یا Arrest)
تنفسی : طرق هوایی پاک گردیده ، و تنفس مصنوعی دهن به دهن داده شود.
اهتمامات شاک :-
شاک را پیش بینی نموده و با خلاصه مقیاس های
ذیل ازآن جلوگیری شود .
الف – خونریزی
؛ و اسباب که باعث درد
شده کنترول شود .
ب – مریض آرام و
گرم بحالت خمیده ( Recumbent) نگهداری شود ،
به قسمکه ســر آن کمی بطرف پایان باشد ، تا جریان خون دماغ بهتر شود. از تغیر دادن
سریع وضعیت اجتناب شود .
ت – کسور در اسپلنت گذاشته شود و اگر
ضرورت بود ترکشن گردد تا از درد تسکین گردد .
ث – هرچه زودتر سریع و به آرامی تا
حد امکان به شفاخانه انتقال داده شود .
ج – اگر شاک عمیق ویا شـدید شد ویا
بود ؛ برای آن ؛ خـون ، پلازما ، ویا معاوضه پلازما تا حـد
امکان هرچه زودتر داده شود .
کـنترول درد : -
ترس و تهیج مریض از درد حقیقی تشخیص تفریقی
گردد . جروحات وسیع بارها بشکل تعجب آور سبب ناراحتی کمتر میگردد . با تثبیت یا غیرمتحرک
ساخـتن عضو مجروحه اکثرا از زجرت درد رهایی می یابد.
تــوجـه
:–
ادویه
نارکوتیک در کـوما
؛ ترضیض قـحـف ؛ و ضیـق نفسی
استطباب ندارد داده نـه شود. درغیر
آن اگر چنین نبود ، و درد شــدیـد
باشد میتواند مورفین سلفات از 10 تا 15 ملیگرام عضلی ویا آهسته
وریدی داده شود نـــه سریع .
- طریقه وریدی سریع و مطمئین بوده ؛ زیرا تقبض اوعیه محیطی میتواند جذب زرق
عضلی ، و تحت الجلدی را به تعـویق اندازد ، و اگر زرق های متکرر در عین زمان جذب
گردد ممکن سبب اضافه مقـدار شود که خطرناک
است .
- در مریضی
که مورفین گرفته برای معلومات ؛ باید مقـدار و زمان آن یاد
داشت گردد ؛ ویا در بند دست ؛ ویا درعنق
القـدم ( بند پای) آن نوشته شود تا
زرق کننده در زمان زرق متوجه شود .
1- تخنیک بکاربرد Sling ( بنداژ که همرای
آن دست به گردن آویزان میشود) و پیچانیدن آن .
2 – میتود Keller-Blake-Half-ring Splint
برای انتقال مریض که کـسر فـخـذ و ساق دارد .
3 – میتود بستن
Collins Hitch .
4 – اسپلنت تختـۀ لایی دار
( Padded Board Splints ) برای انتقال مریض که کـسر فـخـذ و ساق دارد . تخته وحشی (یا
پهلو) اسپلنت تا ناحیه ابط امتـداد دارد .
5 – طریقه بکار برد Pillow Splint
.
6 – میتود Pillow Splint که دوباره تقـویه شده برای انتقال مریضان که
کسر عنق القـدم و قـدم دارد.
7 – بکار برد تخته ، ویا پله دروازه ، برای
انتقال مجـروحین فـقـرات.
8 – تخنیک بلند کردن مریض مجـروح در تذکره حامل
بیمار .
مراقـبت زخـم باز :
الف – اجسام اجنبی ،
واقسام متموته و تخریب شده دور ساخته شود ، پانسمان خشک ومعقم بکار برده شود ، ویا
با پارچه پاک ناحیه بسته و محافظت شود .
ب – محلولات انتی سپتیک ، ویا پودر
انتی باکتریال در زخم انداخته نـه شود . حتمی نیست که جلد اطراف زخـم را همرای
صابون وانتی سپتیک پاک کنید .
ت – هرچه زودتر تا حـد امکان تنظیم
، پاک ؛
تطهیر ، و تحت حالت اسپتیک خاتمه دهید . وانتقال داده شود.
انتقال دادن مریضان مصـدوم :
شیوه های نا
مناسب حرکت دادن و انتقال ؛ صدمه را میتواند زیاد بسازد . مریضان مجروح شدید را با
بسیار احتیاط بلند نموده ( در بالا دیده شود )، و تخت انتقال مریض را زمانیکه
ضرورت باشد از گلیم ، کمپل ، تخته ، دروازه وغیره ، منظم و بهتر بسازید.
واقعات نوع ذیل را ، بهتر است بوضعیت Recumbent دربالای
تذکره مریض درامبولانس انتقال بدهید .
-
مجروحین رأس - مجروحین
داخلی - کسور
فـقـرات - کسورحوصله
- کسورعظام طویله اندام سفلی
-
- شاک - و معمولا زخم های کبیره را.
-
طبیب اخلاقاً ؛
و در بعضی جا ها مسئول توصیه کمک اولیه مراقبت و تامین انتقال مریض به
سهولت های طبی ویا به طبیب دیگر میباشد .
عملکرد
اطاق عاجل
مجروح فورا سر تا
پای معاینه گردد . تاریخچه و دریافت ها دقیقا و مشرح درج ریکارد گردد . از مجروحین حاد معلومات ذیل فراهم شود.
هویت مریض
: نکات ذیل درج گردد
الف – نام مریض ؛
آدرس ، نمبرتیلفون ، عمر، جنس ، نژاد ، و حالت مدنی آن .
ب – تاریخ و وقت حقیقی که به اطاق
عاجل آورده شده .
ت – در اطاق عاجل توسط کی آورده شده(
نام وادرس مکمل آن).
ث – طبیب که انتقال داده (نام وادرس
مکمل آن).
ج – دیگر نام اقارب آن (نام وادرس
مکمل آن).
چ – اگر در جریان کار مجـروح شده ،
شغـل مریض ؛ نام ، آدرس ، ونمبرتیلفون کارفرمای آن ، ونام متصدی بیمه کارفرما درج
گردد .
تاریخچه مجروحیت :
الف – وقت و تاریخ
حقیقی حادثه تصادم .
ب – در کجا و چطور اتفاق افتاد .
ت – شرح دقیق میکانیزم مجروحیت ،
بشمول اعراض ، جریان بعـدی ، و تداوی که گرفته .
ث – در جروحات کبیره ، تاریخچه عمومی
مکمل اخـذ گردد.
معاینات فزیکی :
الف - در
جروحات صغیره ؛ دریافت های موضعی دقیق بیان گردد . شکل مسیر آن اکثرا در نشاندادن
موقعیت و ترکیب و شکل زخم کمک کننده است .
ب – در جروحات کبیره ؛ معاینات فزیکی
مکمل اجرا گردد . ترومای شدید معمولا سبب جروحات متعدد میشود ، و اعراض میتواند
برای چند ساعت آشکار نه شود . چنین مریضان دقیق باالترتیب مکمل جس شود ، و تا کسور
مرموز و غیر آشکار ، و آفات حشوی از نظر دور نماند .
معاینات لابراتواری :
الف – در جروحات
کبیره ؛ هیماتوکریت ، هیموگلوبین ، کریوات سفید خون ، کریوات حمراء خون محاسبه وتعین شود ، و معاینه تحلیل ادرار انجام داده
شود.
ب – اگر ضرورت بود گروپ خون تعین و
بخاطر نـقـل الـدم cross-match شود .
ت – اکسریز مناسب فراهم گردد . از
تمام موقعیت هایکه اشتباه کسر میرود ، هرچه زودتر زمانیکه وضعیت مریض اجازه بدهد X-rays
اخذ گردد .
ث – تست های لابراتواری اختصاصی ذکر
شود.
نقش تشخیصی و تشخیص تفریقی همیشه مدنظر باشد .
امضای معاینه کننده / ساعت و / تاریخ معاینه
مـــؤخـــذ :
1- Evian C.
2- Handbook of
Surgery
هم مسلکان و محصلین عزیز این
وبلاگ را اگر مفید میدانید با دوستان دیگر اهل طب شریک سازید
کمک های اولیه نظر به درخواست
یکی از هم مسلکان عزیزم ترجمه و تهیه گردید و به دسترس شما عزیزان قرار داده شد.
البته در صورت قید حیات و صحتمندی کوشش خواهم نمود که به ارتباط کمک های اولیه راجع
به موضوعات ضروری مختلفه تا حد امکان برای شما یک چیزی تهیه کنم و همچنان به
سوالات دوستان دیگر ؛ اما ؛ اگر روی پرابلم های صحی نتوانستم مرا معذور دارید و
برایم دعا نمائید .
تشکر عزیزان هموطنم .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر