اناتومی جراحی و اپروچ جراحی ساعد

اناتومی جراحی و تخنیک رسیدن به ساحه مطلوبه Surgical Anatomt & Surgical Approech

اثر - دوکتور محمد کاظم پوپل متخصص جراحی

 4

اناتومی جراحی و اپروچ جراحی ســاعــد

       عـظـم کـعبـره Radius :- وجه قدامی آن هموار بوده ، درثلث علوی وحشی توسط خط منحرف قدامی محدود میشود. اما درسفلی سیر قدامی را اختیار میکند - وجه خلفی آن؛ در وحشی توسط خط منحرف محدود شده است -  وجه وحشی آن؛  بشکل محدب میباشد. کنار انسی (یا Medial Border) کعبره با غشای بین العظمی در تماس میباشد.

  - حدبه Bicepital Tubercle -  این حدبه در علوی در ناحیه که خط منحرف با هم تلاقی مینماید قرار دارد.

  - نتوی Proc.Styloid - این تبارز از امتداد سفلی وجه وحشی بوجود آمده است .

   - حدبه Lister’s - این حدبه در قسمت متوسط وجه خلفی اپیفیزس سفلی قرار دارد.

  - جسم کعبره - کمی انحنا داشته که محدبیت آن بطرف وحشی بوده وتدور را بالای عظم زنــد اجازه میدهد.

       عظم زنـــد Ulna  :   - وجه قدامی از وجه انسی توسط کنارقدامی جدا میگردد.  -  حدبه  Pronator Crest  یک بارزه است که در ربع سفلی کنار قدامی قرار دارد ( ربع دیستال کنار قدامی به Pronator Crest تبدیل میشود) - وجه خلفی آن از وجه انسی توسط کنارخلفی جدا گردیده که در تمام طول آن در تحت جلد جس میگردد.
  -  کنار بین العظمی آن توسط غشای بین العظمی محدود گردیده است
  -  حدبه  Pronator   آن بارزه است که در ربع علوی کنار بین العظمی قرار دارد
   -  نتوی Proc. Styloid  آن تبارز است که از ادامه کنار خلفی بوجود آمده است.

 مفصل کعبری زنـدی سفلی :- سطح مفصلی سفلی بین دوثلث وحشی طرف وحشی نهایت زند ، وطرف انسی اپیفیز کعبره قرار داشته ، وکعبره به اندازه 180 درجه به اطراف عظم زند میتواند تـدور نماید.

ساختمانهای قسمت قـدامی ساعـد

ساختمانهای قدامی از قسمت خلفی توسط عظم کعبره وغشای بین العظمی وعظم زند جدا گردیده ، وتمام آن توسط پوش صفاقی قوی پوشیده شده است.

عـضـلا ت

عضلات سطحی (Superficial) :- اینها عضلات قابضه های سطحی بوده که باعضله Palmaris یکجا از نهایت قدامی فوق اپیکاندیل انسی شروع شده ، در چار انگشت و thumb میرود ( ش )

مقطع در موقعیت عضله پـروناتـور تیـرس ازساعـد

   - عضله Pronator Teres :-(مکبه دست میباشد) توسط حزمه از بالای قابضه های توأمیه (یا Common Flexor Orign ) واز قدام اپیکاندیل انسی واز Proc. Coronoid منشه میگیرد.

  ــ  درعـلـوی همرای Biceps درقسمت انسی میزابه را میسازد که دراین میزابه عصب Median  و شریان Brachialis سیرمیکند. سپس عضله در وجه متوسط وحشی کعبری در طرف انگشت اول میرود.

مقطع از قسمت پایانتر

 - عضله Flexor Carpi Radialis :- (قابضه بند دست میباشد) از ناحیه قابضه های توأمیه منشه گرفته درقاعـده میتاکارپ دوم (انگشت اشاره) میرود.   (ش)

  - عضله Palmaris Longus :- این عضله % 30 غایب بوده از ناحیه قابضه های توأمیه شروع شده در صفاق راحی دست (درانگشت متوسط) میرود.

   - عضله Flexor Digitorum Superficial(Sublimis) :-( قابضه مفصل پراگزیمال فلانکس چار انگشت دست میباشد) ازناحیه قابضه توأمیه واربطه جنبی انسی مرفق وکورونوئید وخط منحرف بالای کعبره وقوس لیفی بین عظم زند وکعبره منشه گرفته به قاعده فلانکس دوم در قدام هر چارانگشت ارتکاذ میکند. در بالای فلانکس پراگزیمال مانند کاج چاک (Split ) گردیده وترعضله Flexor Digitorum Profundus را اجازه میدهـد تا ازمیان آن عبورکند.

- عضله Flexor Carpi Ulnaris :- (قابضه بند دست میباشد) توسط دوحزمه یا Head که اولی از ناحیه قابضه های توأمیه ودومی آن از Olecranon و اپونیوروزس که در ثلث علوی حدود تحت جلدی زنـد میباشد منشه میگیرد درقسمت اتصال هر دو حزمه که توسط قوس لیفی با هم یکجا میشود یک میزابه را برای عبور عصب Ulnar میسازد. بعـداً درسفلی درعظم  Pisiform  ارتکاذ میکند.

       عضلات عمیقه (Deep) :

   - عضله Flexor Digitorum Profundus :- :-( قابضه بین المفاصل فلانکس آخری یا"Distal inter Phalanges" هرچارانگشت دست میباشد). ازقدام عظم زند و  Olecranon ، واز قسمت غشای بین العظمی منشه گرفته بعـد از آن به وجه قدامی  قاعـده هر چارفلانکس آخیر ارتکاذ میکند.  (ش )

   - عضله Flexor Policis Longus :-( قابضه مفصل inter Phalangeal انگشت اول میباشد). ازقدام جسم کعبره منشه گرفته ، بعـد از آن در قدام  قاعـده فلانکس آخرانگشت اول میرود.

  - عضله Pronator Quadratus :- ( مکبه یا Pronation  ساعـد میباشد). این عضله از Ridge  وجه قدامی ربع سفلی زنـد شروع گردیده سپس به وجه قدامی ربع سفلی کعبره میرود.

شـــــر ا یــــن

      شـریان  Radial :-

 این شریان یکی از شعبه نهایی شریان Brachial بوده ، در نزدیک التوای قابضه مرفق از وحشی عضله Brachio-Radialis  گذشته وبعـداً در تحت این عضله در انسی شعبه عصب Radial سیر نموده تا بند دست میرود.( بشکل نبض کعبری دراین ناحیه جس میگردد). بعـد ازآن بطرف خلف سیر نموده در بالای زمین اناتومیکی Snaff  box از تحت وتـر Ext.Polic Longus و Ext.Polic Brevis  و Abductor Polic Longus در ظهری دست میرود. ( ش - )

     شعبات :- شعبات آن یکی شعبه عضلی ودیگری راجعه یا Recurrent Radial میباشد که در مرفق تفمم مینماید.

  

      شـریان  Ulnar:- این شریان نیز ازجمله شعبه نهایی شریان Brachial میباشد که درانسی درتحت تمام قابضه های سطحی و بین Flex.Carp.Ulnaris و Flex.Digitorum Superficial قرارگرفته ودروحشی عصب Ulnar سیر نموده ، وبعدازآن دربند دست رفته در وحشی عظم Pisiform  قرار میگیرد. بعـداً به شعبات ذیل تقسیم میشود:( ش  )

     شعبات :- یکی آن شعبه بین العظمی قدامی میباشد که دربالای غشای بین العظمی قرار داشته وشعبات تغذی به هردو عظم و عصب Median  میدهـد - و دیگری آن شعبه بین العظمی خلفی میباشد که درعقب غشای بین العظمی سیرمینماید.همچنان دوشعبه راجعه که دراطراف مرفق تفمم مینماید وهم شعبات دیگری که عضلی میباشد نیز میدهد.

ا عـصــا ب

  - عصب Radial :- شعبه حسی این عصب با شریان کعبری در خلف ودرتحت وتر عضله  Brachio-Radialis سیر نموده از پنج سانتیمتری فوق بند دست درعقب بند دست میگذرد.(ش )

   - عصب M e d i a n :- این عصب در ساعـد در بین رأس عضله Pronator Teres داخل میگردد. بعدازآن دراتصال سطح تحتانی عضله Flexor Digitorum Superficial تا ثلث سفلی ساعـد رفته بعداً بین اوتار عضله Flexor Digitorum Superficial  و Flexor Carpi Radialis و درتحت وتر عضله Palmaris Longus سیرنموده تمام عضلات ساعـد را به استثنای عضله Flexor Carpi Ulnaris ونصف انسی عضله Flexor Digitorum Profundus  تعصیب میکند.

     - عصب U l n a r :- این عصب اربطه جنبی انسی مرفـق را بصورت سطحی عبور نموده در ساعـد بین دو حزمه Flexor Carpi Ulnaris داخل میگردد. بعـد از آن درتحت این عضله درانسی شریان Ulnar سیر نموده بطرف بند دست میرود. در ساعـد ؛ عضله Flexor Carpi Ulnaris  ونصف انسی عضله Flexor Digitorum Profundus را ( تا انگشت کوچک وحلقـوی) تعصیب میکند.

نظر به قاعده عمومی ، عصب عضلات را تعصیب مینماید که یکجا آنرا عبور میکند. همچنان الیاف عصبی ( الیاف Proprioceptive"یا درک وضعیت" وSensory یاحسی") به مفصل از همان ناحیه که تماس دارد میرسد.

ساختمانهای قسمت خلفی ساعـد

عـضـلا ت

- عضله Brachio-Radialis :- (قابضه مرفـق میباشد) ازدوثلث علوی Ridge فوق کاندیل عظم عضد منشه گرفته ودر وجه وحشی استیلوئید عظم کعبره میرود. در سفلی – وتر این عضله با وتر عضله Flex. Carpi Radialis  یک میزابه را ساخته که شریان Radial درآن قرار دارد. (ش)

bisonstrength.com

  - عضله Ext.Carp.Rad.Longus :- (باسطه بند دست میباشد) ازثلث علوی  Ridge فوق کاندیل عظم عضد منشه گرفته به سطح خلفی قاعـده میتاکارپ دوم میرود. این عضله و عضله Brachio-Radialis همرای عضلات Triceps  و  Brachialis یک میزابه را در قدام مرفـق میسازد (ش) که دراین میزابه عصب Radial وشریان راجعه قدامی  Radial   قـرار دارد.  

  - عضله Ext.Carp.Radialis.Brevis :-(باسطه بند دست میباشد) ازناحیه باسطه های توأمیه از قدام اپیکاندیل وحشی منشه میگیرد. بعـداز آن در قاعـده Proc.Styloid وجه خلفی میتاکارپ سوم میرود.

 - عضله Ext.Digitorum.Commonis :- :-(باسطه مفصل میتاکارپوفلانجیل دوم تا پنجم میباشد) ازناحیه باسطه های توأمیه شروع شده در بالای وجه خلفی فلانکس پراگزیمال یک پوش باسطه وسیع را تشکیل مینماید. بعـداز آن وتر به سه شعبه (Slips) جدا گردیده که شعبه مرکزی وتر در قاعده فلانکس متوسط میرود ، ودو Slips جنبی آن در قاعـده فلانکس دیستال که تا قسمت ارتکاذ Lumbricalis و inter ossei میرسد میرود.

-عضله Ext. Digitiminimi :-  به انگشت کوچک میرود.

- عضله Ext.Carp.Ulnaris :-  (باسطه بند دست میباشد)

شـــر ا یـــن

-  شریان Posterior inter OsseousA. :- این شریان از شریان Ulnar منشه میگیرد. از ناحیه پراگزیمال غشای بین العظمی، درقسمت خلفی بین زند وکعبره میگذرد. بعدازآن؛ دربند دست بین عضلات سطحی وعمیق میرود (ش)

- شریان راجعه خلفی یا Recurrent Posterior A. :-

 این شریان درناحیه کنارسفلی عضله Supinator  از شریان منشه گرفته بطرف علوی در سطح عضله Supinator  سیرنموده در اطراف مرفق با شریان راجعه قدامی تفمم مینماید.

اعـصـا ب

    - عصب Posterior inter Osseous :-

 شعبه حرکی عصب Radial میباشد. این شعبه در قدام اپیکاندیل وحشی عصب Radial را ترک نموده بطرف خلفی وحشی ، در تحت عضله Brachio-Radialis سیر مینماید. بعدازآن بین حزمه Supinator  رفته ودر زمان خروج از Supinator  بشکل پکه به شعبات عضلی تقسیم میگردد. تمام عضلات خلفی بازو را به استثنای عضله Brachio-Radialis  و Ext.Carp.Rad.Longus تعصیب میکند. این دو عضله (عضله Brachio-Radialis  و Ext.Carp.Rad.Longus ) توسط عصب Radial که از فوق مرفق میآید تعصیب میشود. عضله Ext.Carp.Radialis.Brevis توسط شعبه حرکی فوق مرفق تعصیب میشود.

     حرکا ت :- حرکات مکبه به اندازه 90 درجه ، وحرکات مستلقیه نیز 90 درجه اجرا گردیده ، ودراینحالت رأس کعبره بالای Capitulum عظم عضد تدور نموده ونهایت سفلی کعبره به اطراف نهایت سفلی زند دور میخورد.

    در حالت مستلقیه ؛ هر دو عظم زند وکعبره باهم بصورت موازی قرار دارد. اما دروضعیت مکبه عظم کعبره، عظم زند را عبور مینماید. (توسط انحنای که جسم کعبره دارد این حرکت میسر شده میتواند).

استطباب جراحی در سـاعـد

    الف - استطباب در عظم زنـد -
   اپروچ خلفی : -  درحالات ذیل استطباب دارد:

 Ÿ- کسر ویا موجودیت مفصل کاذب درطول عظم زنـد درهرنواحی آن که باشد.
Ÿ- اوستیومیالیت 
وŸ- تومورعظم زند 

    ب – استطباب درعظم کعبره

 i- استطباب قدامی(طریقه Henry) در :-

    Ÿ - کسر ویا مفصل کاذب در جسم کعبره ویا نهایت سفلی کعبره.
 Ÿ– تومورهای جسم کعبره.

   ii- استطباب خلفی (طریقه Thompson):-  بخاطر استکشاف شعبه حرکی  عصب Radial اجرا میشود

 iii- استطباب خلفی وحشی :- اینطریقه به مقاصد ذیل اجرا میشود :

 Ÿ- ارجاع کسور بیجا شده رأس، وعنق کعبره (در اطفال)  Ÿ و
- بخاطر خارج ساختن رأس وعنق کعبره ( درکاهل )

  iv- استطباب وحشی : - اینطریقه درکسرویا مفصل کاذب درجسم، ویا نهایت سفلی کعبره و- اوستیومیالیت اجرا میشود

  ج- استطباب اپروچ مشترک یا Combined (طریقهBoyd ) :-

 این عملیه بخاطر رسیدن به نهایت علوی عظم زند وعظم کعبره مورد استفاده قرار میگیرد. بطور مثال  Ÿ- در آفت Montegia ( کسر عظم زند و خلع رأس کعبره)

    Ÿ- بخاطر ترمیم اربطه Annular Lig.  
 Ÿ- بخاطر قطع کردن وبرداشتن Synostosis ( ارتباط گرفتن دو عظم توسط ماده عظمی بصورت نورمال ویا غیر نورمال ) عظم زند ویا کعبره .

تخنیک جراحی در ساعـد

    الف ) - در عـظـم زنــد:

 اپروچ خلفی (طریقه Autobahn ) : -

    وضعیت:-  مریض به استجای ظهری قرارداده شود. مرفـق قبض گردد وساعـد صدر را عبور نماید . بازو آزاد باشد.

     شـق جـلدی - شـق جـلدی درطول کنار خلفی عظم زند ، از یک نهایت تا نهایت دیگر آن که در تحت جلد قابل جس میباشد اجرا گردد ویا اینکه در هر قسمت طول این کنار اجرا شده میتواند.

     تسلیخ :- در تسلیخ عضله Flexor Carpi Ulnaris بقدام و Ext.Carp.Ulnaris بطرف خلف ، از تحت سمحاق منعکس ساخته شود. در ثلث سفلی ، شعبه ظهری جلدی عصب Ulnar  تشخیص گردیده ومحافظت گردد.
 ( بدین معنی، در ناحیه که عصب وجه انسی وچارسانتیمتری سفلی کنار خلفی را عبور میکند، واز فوق رأس عظم زند که تا به ظهری بند  دست ودست میرسد پیدا گردیده ومحافظت گردد)

   ب )  - اپروچ درعظم کعبره -

  1- اپروچ قـدامی  (طریقه Henry) : - این طریقه یک طریقه آزاد بوده ، که در تمام عظم کعبره مورد استفاده قرار گرفته میتواند. همچنان هر قسمت این اپروچ استعمال شده میتواند.

   وضعیت - مریض به استجای ظهری باشد . بازو بحالت 90 درجه تبعـد باشد. ساعد بحالت  Supin  ، و بازو آزاد باشد.

     شـق جـلدی - شـق جـلدی از ناحیه جنبی قسمت پراگزیمال وترعضله Biceps  شروع گردیده ، وبطرف سفلی در کنار انسی عضله Brachio-Radialis  تا بند دست امتداد داده شده وتعقیب گردد.

       تسلیخ :- صفاق عمیقه شق شود.اوعیه راجعه Radial پیدا ولیگاتور شود. مرفق قبض گردد وعضلات Brachio-Radialis و  Ext.Carp.Rad.Longus و  Ext.Carp.Radialis.Brevis ریترکت گردد . عضله Supinator بصورت Sub periostealy از کعبره جدا گردیده وبطرف وحشی منعکس ساخته شود ( دراینصورت شعبه حرکی عمیقه عصب Radial را عضله حفاظت میکند). 
Ÿ پیری اوستیوم از سطح کعبره تا فاصله ارتکاذ عضله Pronator Teres  شق گردیده و بعد ازآن قسمت پراگزیمال کعبره آشکار میشود. پایانتر از عضله Pronator Teres تسلیخ بین عضله Brachio-Radialis  ( در وحشی) و عضله Flexor Carpi Radialis  و اوعیه Radial اجرا گردد. شعبه حسی عصب Radial  در تحت عضله Brachio-Radialis  محافظت گردد. پیری اوستیوم در بالای کعبره در وحشی اتصال عضله Flexor Policis Longus   و  Pronator Quadratus   شق گردد. این عضلات بطرف انسی منعکس ساخته شود. مکبه ساختن ساعـد این عملیه را آسان میسازد. 

Ÿ بخاطر آشکار ساختن Mis-Radius ، عضله Pronator Teres متحرک ساخته شود، ویا اینکه ازتحت پیری اوستیوم تسلیخ شود، ویا از نزدیک ارتکاذ کعبری آن قطع گردد.  

  2 - اپروچ خلفی (طریقه Thompson) :-
 اینطریقه برای قسمت پراگزیمال وثلث متوسط مورد استفاده قرار میگیرد.

     وضعیت - مریض به استجای ظهری طوری بالای میز قرارداده شود که شانه حالت تبعـد 90 درجه داشته ومرفق نیز 90 درجه قبض باشد. ساعد بحالت مکبه بوده و بازوبحالت آزاد باشد.

    شـق جـلدی- یک خط از مرکز وجه ظهری بند دست به اپیکاندیل وحشی عضد کشیده شود. شق جلدی در ثلث علوی این خط اجرا گردد

        تسلیخ :- تسلیخ بین عضله Ext.Digitorum.Commonis  ( بطرف انسی ریترکت شود) و Ext.Carp.Radialis.Brevis (بطرف وحشی ریترکت شود) الی مرفق اجرا گردد. عضله Abductor Polic Longus  از کعبره منعکس گردیده و عضله Supinator  از تحت سمحاق تسلیخ گردد واز کعبره جدا شود. شعبه حرکی عمیق که از عصب Radial میآید ودر داخل عضله میرود محافظت گردد. بخاطر آشکار ساختن بهتر Supinator  و قسمت علوی کعبره، میتوانیم که عضله Ext.Digitorum.Commonis  را از منشه آن ( ازاپیکاندیل وحشی عضد) جدا بسازیم.

   3 - اپروچ خلفی وحشی :-
 تنها برای نهایت علوی عظم کعبره اجرا میگردد.

      وضعیت - مریض در بالای میز به استجای ظهری که مرفق 90 درجه قبض بوده و بازو بحالت آزاد باشد قرار گیرد.

     شـق جـلدی - شـق جـلدی از اپیکاندیل وحشی عضد شروع گردیده ، ومنحرفاً به سفلی ، انسی وخلفی تا کنار خلفی تحت الجلدی عظم زند به اندازه پنج سانتیمتر پایانتر ازنهایت اولیکرانون امتداد داده شود.

       تسلیخ :- تسلیخ بین عضله Anconeous ( بطرف انسی ریترکت گردد) و  Ext.Carp.Ulnaris ( بطرف وحشی ریترکت گردد) ازطرف سفلی شروع گردد وبطرف علوی ادامه داده شود. الیاف پراگزیمال علوی عضله Supinator از کپسول منعکس (Reflect) گردد ،  وبعدازآن کپسول شق گردیده تا رأس وعنق کعبره واضح گردد.

 Ÿ  شعبه حرکی عمیق عصب Radial  درعضله Supinator  محافظت گردد.

  4-  اپروچ  وحشی   : - 

    وضعیت - مریض به استجای ظهری باشد. شانه بحالت تبعد باشد.. مرفق 90 درجه قبض گردد.ساعد بحالت مستلقیه و بازو آزاد باشد.

   شـق جـلدی - از اپیکاندیل وحشی عضد یک خط مستقیم در بالای استیلوئید عظم کعبره کشیده شود. شـق جـلدی در بالای این خط طوری اجرا گردد که مرکز شق جلدی در بالای ناحیه مکسوره باشد.

       تسلیخ :- تسلیخ بین عضله  Brachio-Radialis و اوعیه Radial وشعبه حسی عصب Radial  ( بطرف قدام ریترکت شوند)، و عضله   Ext.Carp.Rad. Brevis و  Ext.Carp.Radialis. Longus (بطرف خلف ریترکت شوند) اجرا گردد. تسلیخ از طرف سفلی شروع گردیده وبطرف علوی پیش برده شود. نظر به آنکه به چه اندازه ساحه  دیــد  یا Exposure در وقت عملیات ضرورت میشود، عضله Supinator  و عضله Pronator Teres  و عضله Pronator Quadratus  از وجه قدامی کعبره بقسم Sub periostealy  منعکس گردد.

 باید بخاطر داشت که پیری اوستیوم نسبت به ضرورت از کعبره زیادتر دور نـه شود.

   ج - اپروچ مختلط ویا مشترک  (اپروچ خلفی طریقهBoyd ) :-

     وضعیت - مریض بوضعیت جنبی یا به پهلو بالای میز قرار گیرد. شانه 90 درجه قبض وبازو 90 درجه تدور انسی داده شود. مرفق نیز 90 درجه قبض باشد. ساعد بوضعیت مستلقیه باشد. دوکتورجراح عملیات کننده در چوکی در پیشروی مریض بنشیند. بازوی مریض در بالای بالشتک ویا یک صفحه اصطکاک قرار داده شود.

      شـق جـلدی -  شـق جـلدی به اندازه سه (3) سانتیمتر بالاتر از مرفق از نزدیک کنار وحشی وترعضله Triceps  شروع گردیده ، بعد ازآن بطول کنار وحشی وترعضله Triceps بطرف سفلی ادامه داده شود. بعداً به کنار وحشی اولیکرانون پیش برده شود. در آخر بطول کنار تحت الجلدی (در خلفی) عظم زنـد الی ناحیه اتصال ثلث علوی وثلث متوسط  عظم زنـد امتداد داده شود.

     تسلیخ :- پیری اوستیوم بطول حافه خلفی عظم زنـد و کنار وحشی اولیکرانون شق گردد.  عضله Anconeous و Ext.Carp.Ulnaris  و عضله Supinator  بصورت Sub periostealy  از عظم زنـد جدا ساخته شود. تمام اینها یکجا بطرف جنبی وحشی ریترکت گردیده و همچنان عضله Supinator  به ملایمت از اطراف کعبره دور ساخته شده  وعظم کعبره برهنه گردد. دراین عملیه ناحیه ثلث علوی عظم زنـد ، ربع علوی کعبره ، خلف کپسول مفصل مرفق و ربع علوی حجاب بین العظمی آشکار میشود. شعبه عمیق حرکی عصب درعضله Supinator  محافظت گردد.

مفصل بنـد دسـت و کارپ هـا 

       قطار علوی-  عظام کارپ از کعبره بطرف زند عبارتند از . . . ادامه دارد

هم مسلکان و محصلین عزیز-  بخاطرتنظیم  استفاده بهتر اگر نظری موجود باشد ویا اگر موضوعات علمی دارید میخواهید به نشر بسپارید. به ایمیل ذیل مطالب و نظر خود را ارسال دارید.

  •  نظر شما قابل قـدر است. قبلاً اظهار سپاس از شما

 دوکتورمحمدکاظم پوپل  (   m.k.popal@hotmail.com  )

تتریخ نشر  14 جنوری 2014 

منابع و موخذ

Bibliography

 1- Campbell’s  Operative  Orthopedics

 2 -Grant’s  Atlas of  Anatomy

 3 -Gray’s  Anatomy

 4- Henry’s  Extensile  Exposures

 5- Cours  Superieurd’  Orthopedie  et  de  Traumatology Kassar, Said, Tunis Vol . 1

 6- Kapln : Surgical Approaches to the neck, Cervical Spine and Upper Extremity

 7- Lecture delivered by  Dr. J.V. Fowles   WAK  and  ICH

 8- Lecture delivered by Dr.  S.G. Sperling

 9 - Cours  Superieurd’  Orthopedie et  de  Traumatology  Kassar, Said, Tunis Vol . 8

 10- I   E.W.  Surgical Anatomy of  the hand CIBA Symposium

 11- Cours  Superieurd’ Orthopedie et de Traumatology Kassar, Said, Tunis Vol . 1  and IX

 10- Judet.R.  Gudet, J.  and Letournel, Eri, Fracturs of the Acetabulum : Classification and

       Surgical Approaches for open reduction .Journal of Bone and Joint Surgery

 11- Cours  Superieurd’  Orthopedie  et de Traumatology  Kassar, Said, Tunis Vol . 1 and 22

 12- Cours Superieurd’Orthopedie  et de Traumatology  Kassar,  Said, Tunis Vol . 1

       and 14  Last’s Anatomy

 13- Atlac  of  Tichnics  in Surgery – Madden

 14- Cours Superieurd’ Orthopedie et de Traumatology Kassar, Said, Tunis Vol . 1 and 23

 15- Atlas  of  Surgical  Operation.  Zollinger.

 16- ATΛAC. AHATOMMИИ    ЧEΛOBEKA

17- bisonstrength.com  2014