بلاک نمودن عصب سیاتیک ، فخذی، وعنق القدم

فـزیـو پتـالـوژی جـراحـی(چپتر-21)(بخش2)

اثر - دوکتور محمد کاظم پوپل متخصص جراحی

انستیزی ناحیوی در مریضان اورتوپیدی

 5) بلاک نمودن عصب سیاتیک

 a) وضعیت ؛ مریض در بالای میزعملیات بوضعیت جنبی(به پهلو) قرارداده شود. طوریکه طرف نورمال آن بطرف پائین باشد ، و در طرف که عملیه جراحی بالای آن اجرا میگردد بطرف بالا باشد.

•   واندام که پائین است (Lower Leg) بصورت مستقیم قرار داده شود. و اندام علوی(Upper Limb) از مفصل حرقفی فخذی (Hip) و زانو قبض ( قات یا خم bent) گردد.

   b) ) مواد مورد ضرورت:- سوزن بطول 4 انچ ،  ومحلول لیدوکائین یکفیصده ( %1 ) بمقدار 30 ملیلیتر.

   c) تعین حدود و رهنما (Land marks):- خط مستقیم بین ساختمانهای ذیل رسم گردد:

• خط اول - از کنار علوی(Upper border) تروکانتیر کبیر شروع شود، و بعـدازآن به شوک حرقفی خلفی علوی (یا Spina Iliaca Posterior Superior ) رسم  ووصل گردد.

• خط دومی – به زاویه عمودی، از نقطه متوسط این خط ، بطرف پایان رسم گردد.

• خط سومی – از تروکانتیر کبیر بـطرف زروه یا Tip عجز رسم گردد ( تا Sacral Hiatus ).

 • در جایکه خط سومی ، خط عمودی را عبور مینماید، اینجا (نقطه تلاقی خط سومی و خط عمودی) محل است که عصب سیاتیک حوصله را از میان ثلیمه کبیر  ورک ترک مینماید. سوزن دراین ناحیه داخل گردد. 

.

   d) تخنیک :-

سوزن بصورت عمودی در جلد داخل گردد و تا وقتی پیشبرده شود که ؛

 -    پره ایستیزی واقع گردد. ویا  

       -   اینکه سوزن در عظم اصابت نماید.

•  اگر پره ایستیزی واقع نگردید ، سوزن کنار کشیده شده ، و دوبار استقامت داده شود تا وقتیکه پره ایستیزی بوجود آید. زمانیکه نزد مریض احساس سوزنک زدن پیدا گردید ، هر چه زودتر کمتر از ملیمتر (Few mm) سوزن کنار کشیده شده ، واسپایریت گردد تامتیـقـن شوید که سوزن درداخل شریان نیست. وبعدازآن بمقـدار 30 ملیلیتر ازمحلولانستیتیک زرق گردد.

 موارد استعمال :-

در عملیه جراحی که بالای ساق و قـدم اجرا میگردد، در صورتیکه با بلاک نمودن عصب فخذی یکجا شود ، استعمال میگردد.

6) بلاک نمودن عصب فخـذی

   a) وضعیت ؛ مریض  به استجای ظهری در بالای میز عملیات قرارداده شود.

   b) ) مواد مورد ضرورت:- محلول لیدوکائین یکفیصده ( %1 ) همرای ادرینالین (اپینفرین)  بمقـدار 10 ملیلیتر ، و سوزن نمبر 22gauge بطول یکنیم تا 2 انچ.

c) تعین حـدود و رهنما :- شریان فخـذی یا Femoral درسفلی Lig.ingiunal در مثلث فخـذی جس گردد. عصب در وحشی شریان و  وریـد در انسی شریان قرار دارد ( رسم؛  از وحشی به انسی با الترتیب ؛ عصب ، شریان ، و  وریـد میباشد).     مثلث فخـذی :-  درناحیه انسی ران ، درجایکه شیت فخذی ختم گردیده و برای   N- A-V  اجازه عبور میدهد  قرار دارد.  کنار های این مثلث عبارتند از :- - کنار وحشی آن توسط  عضله Sartorius  - کنار انسی آن توسط  قسمت انسی عضله Adductor Longus  - در علوی توسط اربطه Lig. ingiunal احاطه گردیده است. زمین مثلث در وحشی توسط عضله ایلیوپسوواس ، ودر انسی توسط  Pectineus   و  Adductor Longus ساخته شده است.

.ش

d) تخنیک :-

شریان با انگشت بطرف انسی ریترکت شود. و

-    سوزن عموداً در جلد مستقیماً بالای عصب داخل گردد (یعنی در وحشی شریان داخل گردد)

- سوزن در میان      Fascia Lata که عصب را پوشانیده پیشبرده شود وتا وقتی پیشبرده شود که تا سبب پره ایستیزی ویا تحریک عصب شود.

• بعدازآنکه احساس سوزنک زدن یا پره ایستیزی واقع گردید، سوزن کمتراز ملیمتر کنار کشیده شده، و بمقدار 10 ملیلیتر ازمحلولانستیتیک زرق گردد.

 موارد استعمال :-

در جراحی ساق و قـدم در صورتیکه با بلاک نمودن عصب سیاتیک یکجا بلاک شود مورد استفاده قرار میگیرد.

 7) بلاک نمودن اعصاب عـنـق القـدم

-  از این نوع بلاک نمودن  در جراحی های قـدم استفاده به عمل میآید.

     a) مواد مورد ضرورت:-

سوزن نمبر 22gauge بطول یک انچ .

 •   ومحلول لیدوکائین یکفیصده ( %1 ) بمقـدار 15ml بدون ادرینالین (اپینفرین) برای بلاک نمودن عصب . و

- محلول لیدوکائین         0,5% بمقـدار 10 ملیلیتر بدون ادرینالین برای بلاک نمودن جلد اطراف آن.

       b) تخنیک :-

ضرور نیست که در اطراف عنق القـدم پره ایستیزی  حتماً درک گردد.

        i) بلاک نمودن عصب قصبی خلفی

 ( N. Tibialis Posterior) :-

-  این عصب بفاصله (      Breadth) یک انگشت« نیم انچ » درخلفی وحشی Malleolus انسی قرار داشته که نسبت به شریان عمیقتر بوده و از وحشی شریان Tibialis عبور مینماید.

-  باید شریان فـوراً و فقط در فـوق مفصل عنق القـدم جس گردد. بعـدازان ؛

- سوزن فـقـط در طرف وحشی شریان داخل کرده شود ، وبعداً پستون سورنج کش گردیده و اسپیایریت گردد . اگر خون داخل سورنج نــه شد بعـدازآن ؛ محلول %1 انستیتیک بمقـدار  5  سیسی زرق گردد.

.

ش

     ii) بلاک نمـودن عصب قصبی قـدامی( N. Tibialis Anterior ) :-

-         این عصب فقط در فـوق مفصل عنق القـدم ، در  وحشی شریان    A. Tibialis Anterior  بین ساختمانهای ذیل قـرار دارد :

-  وتـرعضله        M. Tibialis Anterior  و  وتـر عضله M.Extensor Hallucis Longus   در انسی آن قراردارد.

- وتـر عضله          M.Extensor Digitorum Longus  در وحشی آن قـرار دارد

 • وتـر و شریان هـر دو جس گردد.

( بعدازآن ؛ بطورمثال؛ شریان همیشه به آسانی قابل جس نـه میباشد، لاکن؛ اوتار میباشد.

اگربرای مریض هدایت داده شود که مفاصل اختصاصی را حرکت بدهـد اوتار به آسانی قابل جس میگردد. فلهذا ؛ ضرور است که شما باید اناتومی را خوب بدانید ).

-  سوزن فقط درناحیه پراگزیمال مفصل          Ankle) Tibio-Talar )، در قسمت وحشی شریان داخل گردد.

 • بعـداز بذل  نمودن اگرخون داخل سورنج نــه شد از محلول %1 انستیتیک بمقـدار  5  سیسی زرق گردد.

 iii) بلاک نمودن عصب SURAL:-

   

-  این عصب صرف یک عصب حسی بوده ، و در خلف         Malleolus وحشی قرار دارد.

- بمقـدار  5  سیسی از محلول %1 انستیتیک فقط در خلف        Malleolus وحشی زرق گردد.

   iv) بلوکاد عصب حسی ، Circumferential:-

   •  دراین بلوکاد اعصاب سطحی  Peroneal و Saphenous و شعبات کوچک دیگر آن انستیزی میگیرد.

    •  بمقـدار 5  تا 10سیسی از محلول %0,5 مواد انستیتیک مستقیماً در تحت جـلـد اطراف مفصل عنق الـقــدم ( Ankle joint  ) فقط درناحیه پراگزیمال Malleoli  انفلتریشن گردد.

 E) انستیـزی اپیـد یـورال ، کَـودل ، اسپاینل ،

 وانستیزی ناحیوی ازطریق زرق داخل وریدی

  . . . .  ادامه دارد

هم مسلکان و محصلین عزیز-  بخاطرتنظیم واستفاده بهتر اگر نظری موجود باشد، ویا کدام اشتباهی قلمی را متوجه میشوید،زیرا که بعضاً خود کمپیوتر محل کلمات انگلیسی را تغیر میدهد، ویا اگر موضوعات علمی دارید میخواهید به نشر بسپارید. به ایمیل ذیل مطالب و نظر خود را ارسال دارید.

  •  نظر شما قابل قـدر است. قبلاً اظهار سپاس از شما

 دوکتورمحمدکاظم پوپل  (   m.k.popal@hotmail.com  )

تاریخ نشر  شام 6  می  2014