فـزیـو پتـالـوژی
جـراحـی. (چپتر-12 )( بخش-2 )
اثر - دوکتور محمد کاظم پوپل متخصص جراحی
2- تــبــــــر د ( یا یخ بردگی )
FROSTBITIS
تـبــرد آفتی
است که از اثرتاثیرات سردی درانساج بوجود می آید. مردمان که دچار این خطر میشوند
شامل اشخاص ذیل میباشد:
- چوپان ها یا Shepereds واشخاص که به
ارتفاعات بسیاربلند ویا قله ها (یا Altitudes) زندگی مینمایند. بطور مثال؛ درنواحی کوهستانی پامیر،
ویا سالنگها .
- سربازان . و
- کوهنوردان (Mountaineers).
A اسباب تـبـرد
(یا یخ بردگی) :-
1- فکتورهای سببی Causative :-
• پائین بودن حرارت
که پایانتر از نقطه انجماد یا Freezing باشد.
• مواجه
شدن جلد با بادلرزه یا Wind
chill فکتور دیگری است که حرارت جلد بدن را مساوی ویا
پایانتر از نقطه انجماد میآورد.
• که
اینها توأم با رطوبت (یا Humidity) پائین میباشد.
2- فکتورهای مساعـد کننده (Predisposing):-
• برهنه وآشکاربودن
نهایات ، بطور مثال؛ دستها ، گوشها وبینی .
• پوشیدن
لباسهای تنگ ، که بالای ناحیه فشار وارد نموده ، و سیستم دورانی نهایات را متضرر
وماؤف میسازد.
• پوشیدن
لباس های ناکافی و کم .
• پوشیدن لباس های تر و مرطوب.
- اما ؛
حرارت بلندتر و رطوبت بلند ، سبب رکودت و سخت شدن قـدم (یا Trench foot ) میشود ، نــه تـبــرد.
B پتالوژی :-
عضویت در مقابل سردی بشکل ذیل عکس العمل نشان میدهد:
• تقبض اوعیه بوجود آمده تا حرارت را محافظت نماید. واین خود بصورت
ثانوی سبب میشود تا ؛
- هایپــوکسی
انساج
- اسیدوزس ، و
- اسکیمی به شدت های مختلف بوجود آید.
• شدت
آن مربوط به مدتی است که به حرارت پائین مواجه گردیده است.
• بعداز
گرم ساختن دوباره (Rewarming)؛
توسع اوعیه (Vasodilatation) بوجود آمده ، که این سبب میشود تا ؛
- اذیمای
ثانوی ،
- تراکم (پاغنده) وترسب یا Sludging کریوات حمرا خون در اوعیه شعریه، و
- ترومبوزس بوجود آید.
- و این خود سبب اسکیمی بیشتر و نکروز انساج میگردد.
• انساج
که درمقابل سردی بسیارحساس یا Susceptible هستند عبارتند از:
- اعصاب - عضلات مخطط ارادی (یا Striated Vuluntary
muscles). و - اوعـیه دمـوی.
• انساج
که زیاد مقاوم هستند؛ شامل انساج قشرعظم یا Cortical bone ، و وتـر (یا Tendon) میباشد.
C منظره
کلینیکی :-
شدت و وسعت ماؤف شدن انساج تنها بعـد از گرم ساختن دوباره آشکار
گردیده ، و ازنظر کلینیکی بـه 4 درجه تقسیم میشود.
.
.
1 – تبـرد درجه اول :-
مشابه
سوختگی درجه اول بوده ، جلد بشکل آبی (Mottled blue)، بنفش میباشد. بعدازان؛ رنگ احمراری را بخـود اختیار
میکند.
• اذیما
تا 3 ساعت شروع نموده ، و الی 10 روز دوام مینماید.
• از5 تا 10 روز بعـدازماؤفیت، طبقه سطحی جلد به
تفلس (desquamate = Peel off)
دچارشده و پوست میدهد.
2- تبـرد درجه دوم :-
مشابه
سوختگی درجه دوم بوده ، هایپرایمی و اذیما 5 روز را دربر گرفته و دوام مینماید.
• از 12 تا 24 ساعت بعـد از گرم شدن دوباره،
آبله تشکل مینماید. این آبله ها خشک بوده، بعداز 12 تا 24 روز برنگ سیا
تغیر نموده و می افتد(Fall off)،
ودرتحت آن جلد نازک برنگ خاسف وحساس باقی میماند. درد بشکل لق زدن Throbbing ، زجرت دهنده ، و Aching pain بوده و برای مدت 3 تا 20 روز بعـد از ماؤف شدن دوام
مینماید.
3- تبـرد درجه سوم :-
این نوع
تبرد مشابه شکل عمیق سوختگی درجه سوم میباشد.
• تمام ضخامت جلد ( Full-thickness )،
و انساج تحت الجلدی را مصاب مینماید.
• ساحه مکملاً اذیماوی بوده 5 تا 10 روز دوام
نموده ، و این اذیما توأم با آبله های محیطی میباشد.
• جلد متموته یک ندبه یا اسکارسخت ، متکمش شده ،
خشک وسیا رنگ را تشکیل نموده که بعداً
میافتد(Fall off).
• ساحه که در تحت آن قرار دارد بصورت تدریجی با اپیتیلیوم
جدید مستور یا پوشیده Covered
میگردد.
.
4- تبـرد درجه چارم :-
دراین
شکل تبرد ، ناحیه مصاب شده کاملاً تموت مینماید.(مثلاً انگشت بشمول عظم آن). و
• اذیما میتواند که از امتداد ساحه انساج متموته
وسعت پیدا نماید.
• از 3 تا 13 روز بعـداز گرم ساختن دوباره،
یکنوع حس دردناکی مبهم (Painful
Paraesthesia) پیدا میشود.
• ناحیه متموته برنگ سیا تبدیل گردیده، خشک
ومتکمش (Shriveled یا Contracted
) بوده، مثل گانگرین خشک
میباشد.
• خط سرحدی واضح (یا demarcation) درمدت یکماه آشکار
گردیده، و امتداد آن درعظم مدت دوماه را دربـر میگیرد. واین زمانی است که ناحیه
مصاب شده مانند برگ خزانی جدا گردیده و می افتد.
D تـداوی تبــرد :-
ناحیه تبردی (Frozen part) بصورت سریع درآب که
درجه حرارت آن بین 90 درجه تا 104 درجه
فارنهایت باشد گرم ساخته شود.
• زخم
پاک گردیده وپاک محافظت شود.
• انساج
متموته دور ساخته شود.
• استراحت بستر توصیه گردد.
• انتیبیوتیک داده شود.
• تداوی
انتی تیتانوس گردد.
• تا
زمانیکه کنار های نسج نکروتیک از نسج نورمال جدا نه شده امپوتیشن نگردد.
• دراینجا کدام تداوی اختصاصی وجود ندارد.
• فلهذا
بهتر است که ازآن وقایه گردد. لـذا؛
• اگر اهتمامات حفظ الصحوی عمومی و موضعی مدنظر
گرفته شود، امکان آن موجود است تا ازتبـرد جلوگیری شود. ازجمله حفظ الصحه عمومی ؛ تغـذی
مواد روغنی که دارای شحم زیاد باشد مهم میباشد. و همچنان ؛
- ویتامین ها بخصوص Sterogyl ارزش زیاد دارد، و با غذای
کافی که انرژی کافی داشته باشد تا اندازه از تبرد جلوگیری شده میتواند. از نظر حفظ
الصحه موضعی ؛ که در قـدم واطراف علوی ارزش زیاد دارد عبارت است از:
- مجادله علیه ترشدن ( یا
Hyperhydrosis ) و مرطوب شدن. و
- مجادله علیه اشیای که سبب فشار و رکودت دراطراف میشود.
مانند استعمال گالس جراب ، و پوشیدن بوت های تنگ وغیره.
درزمانیکه احتمال تبرد
میرود باید استعمال نگردد. و هم باید که بوت های غیر قابل نفـوذ ، و فـراخ پوشیده
شود.
3- آفات الکتریکی ( برق گرفتگی ) . . . ادامه دارد
موخذ - در ختم
چپتر 12
هم مسلکان و محصلین
عزیز- بخاطرتنظیم واستفاده بهتر اگر نظری موجود باشد،
ویا کدام اشتباهی قلمی را متوجه میشوید،زیرا که بعضاً خود کمپیوتر محل کلمات
انگلیسی را تغیر میدهد، ویا اگر موضوعات علمی دارید میخواهید به نشر بسپارید.
به ایمیل ذیل مطالب و نظر خود را ارسال دارید.
• نظر شما قابل قـدر است. قبلاً
اظهار سپاس از شما
دوکتورمحمدکاظم
پوپل (
m.k.popal@hotmail.com )
تاریخ نشر 25 اپریل2014
مـ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر